BÜTÜN YÖNLERİYLE BEKTAŞİLİK

BÜTÜN YÖNLERİYLE BEKTAŞİLİK—İSMET ZEKİ EYÜBOĞLU Anadolu insanı içine kapalıdır, saldırgan değildir. Başkalarını sömürme duygusu onda doğmamıştır. Tutkulardan uzak, kin tutmaz, iyiliksever, eli açık, konuksever, uysal, özelliklere sahiptir. Anadolu insanını anlamak, uzaktan bakmakla değil, onlarla beraber yaşamakla mümkün olur. Bektaşilik 12.yyda Anadoluya gelen Horasan erenlerince kurulmuş, öğelerini Yesevilik’ten almış Asya’dan göçüp gelen Türk boyları arasında yayılmıştır. Hacı Bektaşi Veli Horasan’dan Anadoluya gelmiş ve Baba İlyasa bağlı Baba İshaktan ders almıştır. Baba İlyasın tekkesinde yetişen Baba İshak ayaklanmalarda öncülük etmiş ve Franklardan yardım görmüş olup, Selçuklular tarafında öldürülmüştür. 1240. Dört kapı önemlidir 1- Şeriat kapısı 2- Tarikat kapısı 3- Marifet kapısı 4- Hakikat kapısı Kırşehir’de doğmuş bir tarikattır. Hz Ali’ye bağlıdır. Başta Selçuklular olmak üzere Anadoluda Sünnilik bütün yönetim düzenine hakimdir. Osmanlı padişahlarının hepsi sünnidir. Osman, Orhan, 1. Murat Ahilik kurumuna bağlıydı. O dönmede bütün akınlar batıya yönelikti. Doğu sorunu söz konusu değildi. Bektaşilik de bu padişahlar döneminde ilk gelişimini bitirmiş ve kurumlaşmıştır. Sadece Abdülaziz Bektaşidir. Aleviliğin ayrı ayrı görüşleri, inançları benimseyen kolları vardır. İran’da Şiilik adı altında toplanan Alevi kuruluşlar, ayrı bir mezhep niteliğinde olduğundan İslam dininde ‘beşinci mezhep’ denir. Alevilikte anası, atası alevi olmayan, alevi değildir. Alevi olmayandan kız alma ve verme kabul edilmez. Alevilikten dönme yoktur. Yasaklara uymayan, Alevilikten çıkmaz, düşkün olur. Şeriatın genel kurallarına uyulmaz, Kuran’a ve hadislere saygı gösterilir. Mevlevilik gibi, Bektaşilik de, sonradan tarikat biçimini almıştır. Bektaşilikte bunu Balım Sultan yaptı. Tahtacılar, Kızılbaşlar, Çepniler, Köy Bektaşileri, Abdallar, Aleviliğin kollarıdır. ALEVİLİK ANADAN GEÇEN BİR İNANÇ? SONRADAN ALEVİ OLUNAMIYOR ANCAK BEKTAŞİ TARİKATINA GİRMEK İÇİN HERKES TALİB OLABİLİR--araştır Bektaşiliğe girmek isteyen, ikrar vererek tekkeye kapanır ve hizmet eder. Dervişlik yeteneği görülürse, cem ayini töreni ile dervişlik aşamasına yükselir. Daha ağır görevler verilir. Yeteneği ile göze girerse halifeliğe yükselir ve icazet verilirse baba olur. Post bir makamdır. Bektaşilikte törenler vardır. Cem ayini, nevruz töreni, gülbank gibi Bektaşilikte ruhun göçü inancı vardır. Gövdeden ayrılan ruh başka bir gövdeye , başka bir varlığa gider, kendini sürdürür. Çile denen arınma denemesi Bektaşilikte hizmet süresidir. Hacı Bektaşi Veli 40 günlük çileye yatar. (Velayetname’de bahseder). Bektaşilikte bu 40 günlük içe kapanışa (erbain çıkarmaya) hizmet olarak büyük önem verir. Bektaşilikte önemli sayılar: 3, 7, 40 Kırıklar Bektaşilikte sır olarak özünde bulunan bir kurumdur. Bunların kim oldukları adlarıyla pek söylenmez yada bilinmez. Bektaşilikte, vergi diye özel bir görev, bir kuruluş yoktur. Ancak Tahtacılar, Çepniler, Köy Bektaşileri arasında bu gelenek vardır. Yılın belli günlerinde babanın uygun gördüğü bir dönemde, tarikata bağlı canlardan para toplamak oldukça yaygındır.